عوامل ایجاد شجاعت از نگاه امیرالمؤمنین(علیه السلام)
دوشنبه, ۱۹ مرداد ۱۳۹۴، ۱۱:۱۳ ق.ظ
عوامل ایجاد شجاعت
البته که بخشی از صفات پسندیده در درون انسان ها به صورت ذاتی با طبایع مختلف، متفاوت است اما بخش اعظم را می توان با تمرین و تربیت نفس در وجود خود نهادینه نمود. در این بین کمک گرفتن از رهنمود های اهل بیت(علیهم السلام) می تواند بسیار مفید و مؤثر باشد:
- بالا رفتن توکل ، شجاعت را به همراه دارد: وقتی انسان جز خدا را در سرنوشت و رویداد های گوناگون زندگی مؤثر نداند، ترس و واهمه اش نسبت به آدم ها و جریان های مختلف از بین می رود. بالا رفتن توکل هم تنها و تنها با خداشناسی و توحید حاصل خواهد شد.حضرت علی علیه السلام می فرمایند: شگفتا از من خواستند به میدان نبرد آیم و برابر نیزه های شمشیر آنها را تحمل کنم! گریه کنندگان بر آنها بگریند تاکنون کسی مرا از جنگ نترسانده... من به پروردگار خویش یقین دارم و در دین خود شک و تردیدی ندارم...(نهج البلاغه، خطبه 22)
- ایمان به معاد: آنها که اعتقادات قوی تری دارند و یقین قلبی به لقاء پروردگار خویش دارند، قطعاً از مرگ یا هر آسیب جدی دنیایی نمی هراسند چرا که دنیا را سرایی برای آزموده شدن کسب رهتوشه برای سرای جاوید می دانند و خدا را آن مهربان هستی بخش می شناسند که هیچ تلاش بنده ای را پایمال نمی نماید: حضرت علی (علیه السلام می فرمایند: به خدا سوگند اگر تنها با دشمنان رو برو شو در حالی که آنان تمام روی زمین را پر کرده باشند، نه باکی داشته ام و نه می هراسم،...از طرف پروردگارم به یقین رسیده ام و برای ملاقات پروردگارممشتاق و به پاداش او امیدوارم...(نهج البلاغه، نامه 53)
- خردمندی و هوشمندی: بی شک هرچقدر بهره انسان از هوش و قدرت مدیریت هیجانات درونی بالاتر رود شجاعت او در رویارویی با مشکلات و رویداد های مختلف بالا خواهد رفت. تکنیک های افزایش هوش هیجانی در این مورد بسیار می تواند مؤثر باشد.مولا امیرالمؤمنین می فرماید: امام على علیه السلام : لا أشجَعَ مِن لَبِیبٍ .شجاعتر از خردمند، وجود ندارد.
با سلام، در پست قبلی بحث از عوامل ایجاد شجاعت در وجود آدمی بود که با توجه به طولانی شدن بحث ادامه آن عوامل در ادامه خواهد آمد:
عوامل ایجاد شجاعت، قسمت دوم
-
بلند همتی: وقتی انسان در زندگی خود اهداف بالا و مقدسی داشته باشد برای رسیدن به آنها همه تلاش خود را می کند و البته با همه مشکلات پیش رو شجاعانه ( و البته خردمندانه) می جنگد: حضرت علی (علیه السلام) می فرماید:شَجاعَةُ الرَّجُلِ عَلى قَدرِ هِمَّتِهِ ، و غَیرَتُهُ على قَدرِ حَمِیَّتِهِ .
شجاعت مرد به قدر همّت اوست، و غیرتش به قدر تن ندادن او به ذلّت .
- تقدیر نسبت به تلاش های دیگران: ایجاد انگیزه می تواند افراد جامعه را نسبت به تلاش برای مبارزه برای رسیدن به اهداف والای جامعه یاری رساند. خیلی وقت ها مجاهدت و تلاش افراد جامعه از نگاه مسؤلیین مخفی می ماند همین می تواند ایجاد بی انگیزگی در بین فرد فرد جامعه نماید. حضرت علی (علیه السلام) در نامه خود به مالک اشتر چنین توصیه می فرماید: باید مقرّبترین سردار سپاهت نزد تو ، آن سردارى باشد که با کمکهاى خود به سپاهیانش آنان را یارى رسانَد . . . پس آرزوها و خواستهاى آنان را برآور و از آنها پیوسته به نیکویى یاد کن و از رنج و محنتى که سختى کشیدگانِ آنان دیده اند، تقدیر نما ؛ زیرا یادْ کردِ بسیار از کارهاىِ نیک ایشان ، شجاع را بر مى انگیزد و کنار کشیده را تشویق مى کند اِن شاء اللّه .
- غیرت دینی: وقتی آدمی نسبت به اعتقادات و باورهای صحیح خود غیور باشد برای حفظ آنها با همه وجو می جنگد او حاضر نیست ننگ بی غیرتی را بپذیرد چرا که از مولای خود و پروردگار خویش شرمسار می گردد (نه از مردم و جامعه): حضرت علی(علیه السلام) می فرماید: ارزش مرد به اندازه همت اوست، و راستگویی او به میزان جوانمردی اش و شجاعت او به قدر ننگی است که احساس می کند، و پاکدامنی او به اندازه غیرت او است. (نهج البلاغه، حکمت 47)
- دوری از گناه: وقتی خطایی مرتکب نشده باشی و وجدانت برای گناهی که کرده ای در عذاب نباشد و جرمی برای مخفی نگه داشتن نداشته باشد، شجاعانه بر سر اعتقادات و باور های خود خواهد ایستاد چه نخبگانی در تاریخ و در عرصه های مختلف سیاسی اجتماعی وجود دارند که به خاطر گناهی که مرتکب شده اند و به خاطر ترس از آبروی خود، ذلیلانه دست از باور های صحیح خود برداشته و در ورطه خیانت و گناهان بیشتر در افتادند... حضرت علی(علیه السلام) می فرمایند:ما أشجَعَ البَریءَ، و أجبَنَ المُرِیبَ(چه دلاور است شخص بى گناه و چه ترسوست مشکوک و متهم !)
امید که از شجاعان باشیم...