هر کجا لرزیدی، از سفر ترسیدی، از ته دل بگو: من خدا را دارم...

استغفار به معنای طلب بخشش از پروردگار است. خدا غفار است و بنده پشیمان از گناه را به مجرد درخواست بخشش می بخشد و تفاوت بسیار جالب بین عفو و غفران الهی وجود دارد که بیانش در اینجا خالی از لطف نیست:

اگر خدا گناه ما را مورد عفو قرار دهد به این معنا است که او گناه ما را بخشیده اما اگر غفرانش شامل حال ما گردد به این معنا است که علاوه بر بخشش گناه، ما را مورد لطف و رحمت خود نیز قرار میدهد... شاید بتوان برای تقریب به ذهن اینگونه مثال زد: یک بار ما بدی کسی را می بخشیم اما بدی اش را فراموش نمی کنیم اما یک بار به واسطه محبت و علاقه ای که به او داریم، نه تنها او را می بخشیم بلکه بدی و اشتباهش را به طور کامل از یاد می بریم( فکر کنم برای ما انسانها این کار غیر ممکن باشد اما برای خداوندی که مهربانی اش بی نهایت است، این سنت همیشگی اوست) شاید به همین خاطر است که آن مهربان بی نهایت در حدیثی قدسی فرموده است: اگر بندگان گنه کارم بدانند، که چقدر مشتاق بازگشت آنان هستم هر آینه از شوق می میرند.(میزان الحکمه ج4 ص 2797) این حدیث به خوبی نشان می‌دهد که خدا چقدر نسبت به بندگان گنهکار خود رئوف است و چقدر به آنها علاقه دارد.

جابر بن عبدالله انصاری نقل می‌کند: زنى نزد پیامبر (صلی الله علیه و آله) آمد و عرض کرد: یا رسول اللَّه زنى که فرزند خود را کشته، آیا فرصت توبه دارد؟ پیامبر فرمود: قسم به خداوندى که جان محمد به دست اوست، اگر او هفتاد پیغمبر را کشته باشد؛ بعد از آن، توبه کند و پشیمان شود و خدا بداند که دیگر آن گناه را انجام نمی‌دهد، خدا حتما توبه او را قبول می‌کند و از او در می‌گذرد. به درستى که درِ توبه به اندازه فاصله میان مشرق و مغرب باز است و یقینا توبه کننده از گناه، مانند کسی است که هیچ گناهی مرتکب نشده است.» (مستدرک‏الوسائل ج 12 ص 131 باب 87)

البته باید این نکته را مد نظر داشت که استغفار در شرایطی که عمداً گناهی مرتکب شویم به امید که بعد از آن استغفار می کنیم استغفار واقعی نیست. خداوند در قرآن کریم می فرماید: "پذیرش توبه از سوی خدا ، تنها برای کسانی است که کار بدی را از روی جهالت انجام می دهند ، سپس زود توبه می کنند. خداوند ، توبه چنین اشخاصی را می پذیرد و خدا دانا و حکیم است".(سوره نسا آیه 17)

استغفار روزانه از آداب بندگی مؤمنین است و بزرگان بسیار به آن توصیه نموده اند.

امام صادق(علیه السلام) می فرماید: بنده مؤمن چون گناه کند خدا او را هفت ساعت مهلت دهد پس اگر از خدا آمرزش خواست چیزى بر او نوشته نشود و اگر این ساعت ها گذشت و آمرزش نخواست یک گناه بر او نوشته شود و همانا مومن پس از بیست سال بیاد گناهش افتد تا از خدا آمرزش خواهد و خدا گناهش را بیامرزد و کافر همان ساعت آن را فراموش کند.(توفیق توبه از او سلب می شود) (الکافی، ج 2، ص 437)

البته این رو هم نباید فراموش کرد که استغفار باید واقعی باشد و بنده تصمیمی بر بازگشت به آن گناه نداشته باشد و الا به فرموده امام رضا(علیه السلام) این چنین عملی به سخره گرفتن استغفار است...

استغفار اثرات بسیار شگرفی (مادی و معنوی)، در زندگی آدمی دارد، حتی اگر بنده ای آلوده به گناه نشده هم برایش استغفار سودمند است و اثرات دفعی برایش دارد ( او را آلوده شدن به گناه حفظ می کند)، خداوند در وصف بندگان مؤمن مى فرماید: الصّابِرینَ وَالصّادِقینَ وَالْقانِتینَ والْمُنْفِقینَ والْمُسْتَغْفِرینَ بِالاسْحارِ؛ آنان صابرند و صادقند و قانت اند و انفاق کنندگانند و در سحرها استغفار مى کنند. (سوره آل عمران (آیه 17)

 

دل نوشت: وقتی به مهربانی و بخشندگی اش می اندیشم از خود شرم می کنم، از اینکه بی توجه به آغوش مهربانش کودکانه سرگرم هر چیز جز یاد او هستم...

خدایا توفیق استغفار را از ما مگیر...